Phan Mạnh Quỳnh không phải là một nghệ sĩ chiều lòng số đông bằng sự hào nhoáng hay chiêu trò. Anh là một trường hợp đặc biệt trong âm nhạc đại chúng Việt Nam đương đại: một người kể chuyện bằng âm nhạc, với thế giới quan riêng, bằng ngôn ngữ gợi cảm xúc hơn là gợi hình, bằng cảm thức nhân sinh nhiều hơn là chủ nghĩa lãng mạn đơn thuần. Bởi vậy, khi anh mang live concert “Chuyến tàu: Mùa Xuân” đến với khán giả Hà Nội vào tối 6/4/2025, điều công chúng được đón nhận không chỉ là một đêm nhạc, mà là một hành trình nghệ thuật được thiết kế với cấu trúc tư duy chặt chẽ, nhiều lớp nghĩa, và trên hết là một bức tranh nghệ thuật trình diễn sống động và đầy suy tưởng.

Chương trình chia làm ba phần: Hoàng hôn – Bình minh – Rực rỡ. Đây không phải là một sự phân đoạn ngẫu nhiên mang tính mĩ học thị giác, mà là một cấu trúc mang ý nghĩa tượng trưng, phản ánh hành trình cảm xúc – từ u tối đến rạng rỡ, từ chiêm nghiệm nội tâm đến sự bùng nổ của hi vọng và niềm tin. “Hoàng hôn” là một ám dụ cho sự kết thúc, cho cái nhìn trở lại với những điều đã qua, trong khi “Bình minh” là khởi điểm cho một sự tái sinh – một thái độ nghệ thuật rất Phan Mạnh Quỳnh. Còn “Rực rỡ” không đơn thuần là sự bừng sáng, mà là kết tinh của toàn bộ hành trình cảm xúc đã đi qua: dữ dội – trầm lắng – bừng tỉnh, thể hiện rõ hành trình âm nhạc đầy cảm xúc, thể hiện sự trưởng thành và đa dạng trong phong cách của Phan Mạnh Quỳnh.

Phan Mạnh Quỳnh bước lên sân khấu với sự tĩnh tại thường thấy. Không lời kêu gọi, không hiệu ứng phô trương, chỉ đơn giản là âm nhạc dẫn lối. “Ngày chưa giông bão”, “Ai cũng có ngày xưa”, “Con tim tan vỡ” vang lên như những lời thì thầm tự sự, nơi giọng hát khàn nhẹ của anh trở thành phương tiện truyền tải cảm xúc hơn là một công cụ phô diễn kỹ thuật. Ở phần này, người ta thấy rõ nhất cái nhìn hoài niệm và chiều sâu triết lý hiện sinh luôn hiện diện trong các tác phẩm của anh: một kiểu viết nhạc nhìn thấu con người từ bên trong, nhẹ nhàng nhưng có khả năng tạo ra dư chấn lâu dài trong tâm hồn người nghe.

“Bình minh” đưa khán giả đi vào những phối cảnh âm nhạc mang tính đối thoại. Khi Bùi Lan Hương xuất hiện, không gian được phủ một màu âm thanh ma mị, nửa hiện thực nửa siêu thực. Giọng ca nữ với màu sắc huyền hoặc kết hợp cùng Quỳnh trong “Tri kỷ” và “Ngày mai em sẽ là ký ức” tạo nên sự giao thoa giữa hai thế giới âm nhạc: một bên là khắc khoải của người đàn ông suy tư, một bên là giấc mộng của người đàn bà sống với bản năng và tiềm thức. Sự xuất hiện của Hoàng Dũng sau đó lại là một điểm nhấn cân bằng – một chất giọng trẻ trung nhưng không thiếu chiều sâu, như một nhánh suối mát lành chảy vào mạch ngầm cảm xúc đang cuộn trào.

Đỉnh điểm của đêm diễn đến với phần “Rực rỡ” khi Hà Anh Tuấn xuất hiện. Sự song hành của hai nghệ sĩ không chỉ là cuộc tái ngộ của hai người bạn tâm giao trong âm nhạc, mà còn là sự gặp gỡ giữa hai trường phái biểu đạt: Quỳnh – trầm tư, khắc khoải; Tuấn – nồng nàn, bùng nổ. Ca khúc “Nước ngoài” hay “Xuân thì” vang lên không còn là sản phẩm âm nhạc đơn lẻ mà trở thành một trải nghiệm cảm xúc cộng hưởng. Cùng với chùm 3 ca khúc độc diễn của Hà Anh Tuấn: “Cô gái và cây dương cầm”, “Thương em”, “Hoa hồng” – có thể nói âm nhạc của Phan Mạnh Quỳnh thực sự chạm tới cảm xúc thẳm sâu và nồng nàn qua giọng hát của Tuấn. Kết lại bằng “Sau lời từ khước”, chương trình khép lại với cảm giác đầy đủ, trọn vẹn, như một vòng tuần hoàn khép kín nhưng để ngỏ cho mỗi người tự vấn lại mình sau chuyến tàu nội tâm vừa đi qua.

Về mặt nghệ thuật biểu đạt, các khách mời của concert không chỉ là những phần biểu diễn minh họa hay phụ trợ, mà họ được đặt đúng vai trò như những vệ tinh đồng cảm, cùng Quỳnh đi qua từng lớp cảm xúc của chương trình. Bùi Lan Hương, với sắc âm mờ ảo và tinh thần gần với pop thể nghiệm, mang đến một bầu không khí thiền tính, rất phù hợp với phần giữa – nơi cảm xúc giằng xé và những khắc khoải nội tâm được đẩy lên cao. Hoàng Dũng – một trong những giọng ca trẻ có kỹ thuật thanh nhạc vững và thẩm mỹ âm nhạc ngày càng trưởng thành – lại đóng vai trò như một cầu nối giữa lớp khán giả trẻ với không gian âm nhạc nhiều suy tưởng của Phan Mạnh Quỳnh. Đáng chú ý nhất là Hà Anh Tuấn: không chỉ vì sự nổi tiếng hay lịch sử hợp tác giữa hai người, mà vì anh là người đủ bản lĩnh nghệ thuật để đẩy concert lên cao trào, tạo nên đối trọng về năng lượng sân khấu với một Quỳnh luôn hướng nội. Sự kết hợp giữa họ là sự hội tụ thú vị giữa hai hệ hình biểu diễn: một thiên về tự sự khắc kỷ, một nghiêng về trình diễn hướng ngoại – tạo ra một hiệu ứng cộng hưởng mạnh mẽ với khán giả.

Một điểm đáng chú ý khác là sự tinh tế và chu đáo hiếm thấy của Phan Mạnh Quỳnh trong việc chăm sóc khán giả – những người anh luôn gọi bằng cái tên trìu mến “Tri kỷ”. Mỗi khán giả đến với đêm nhạc đều được tặng một món quà nhỏ mang tính cá nhân hóa – không chỉ là vật phẩm lưu niệm, mà là sự tri ân được gửi gắm một cách chân thành. Những phần giao lưu đồng thanh, nơi cả khán phòng cùng hát vang những ca khúc quen thuộc như “Có chàng trai viết lên cây”, “Từ đó”, “Xuân thì”… không đơn thuần là tiết mục phụ trợ mà trở thành khoảnh khắc kết nối cộng đồng, nơi ranh giới giữa nghệ sĩ và người nghe gần như bị xóa nhòa. Đó chính là thứ nghệ thuật vượt khỏi sân khấu, chạm đến tầng sâu cảm xúc.

Có thể nói, Phan Mạnh Quỳnh đang xây dựng cho mình một không gian âm thanh mang tính cá nhân hoá cao. Cấu trúc ca khúc của anh thường phi tuyến tính, lệch khỏi mô hình verse-chorus truyền thống, thay vào đó là những đoạn phát triển tự sự liền mạch, giống như một hình thức âm nhạc kể chuyện gần với lối “through-composed” trong nhạc cổ điển phương Tây. Việc kết hợp nhuần nhuyễn giữa hòa âm hiện đại và dân gian – đặc biệt qua việc sử dụng điệu thức ngũ cung và nhạc cụ dân tộc – tạo nên một bản sắc riêng biệt, khó trộn lẫn. Tuy nhiên, cũng chính vì mang tính thể nghiệm cao mà một vài ca khúc trong đêm diễn có thể trở nên khó tiếp cận đối với khán giả đại chúng – những người vẫn quen với mô hình âm nhạc dễ nhớ, dễ thuộc, dễ hát theo.

Bên cạnh đó, concert cũng tồn tại một vài hạn chế mang tính kỹ thuật. Một số đoạn phối âm bị lấn tiếng phần nhạc cụ, làm lu mờ giọng hát vốn là linh hồn của âm nhạc Phan Mạnh Quỳnh. Ở một số tiết mục mang tính cao trào, ánh sáng có phần lạm dụng các hiệu ứng flash mạnh, gây chói mắt và làm giảm sự tập trung vào diễn biến âm nhạc. Dù ê-kíp đã cố gắng tối ưu hoá không gian của Cung thể thao Quần Ngựa, nhưng bản thân địa điểm này vẫn chưa thật sự lý tưởng cho một live concert thiên về cảm xúc nội tâm và chiều sâu nghệ thuật như của Quỳnh.

Tuy nhiên, vượt qua mọi giới hạn về không gian, điều kiện kỹ thuật hay kỳ vọng đại chúng, “Chuyến tàu: Mùa Xuân” là một tuyên ngôn nghệ thuật mang dấu ấn Phan Mạnh Quỳnh: một nghệ sĩ không thoả hiệp với công thức cũ, luôn mạo hiểm đi tìm sự sâu sắc mới mẻ trong âm nhạc. Live concert lần này không chỉ là bước tiến về quy mô trình diễn, mà còn là một bước đi táo bạo trong cách kể chuyện và dàn dựng cảm xúc. Phan Mạnh Quỳnh – theo cách của riêng anh – đang âm thầm đặt ra những tiêu chuẩn mới cho concert nghệ thuật Việt Nam, nơi mỗi đêm nhạc không chỉ là một sự kiện, mà là một tác phẩm tổng hợp, sống động, đầy chất văn chương và suy tưởng.

H.P
07.4.25